خواص شیرین بیان در طب سنتی

خواص شیرین بیان در طب سنتی در طب سنتی و گیاهان دارویی بسیار زیاد است.شیرین بیان به شیرازی مهک و بیخ آن را بیخ مهک و به اصفهانی مژو گویند. به ترکی شیرین بیان و به هندی ملهتی جیتهی مدومرتی نیز و به فرنگی گلیسربزه نامند.

شیرین بیان چیست ؟
نام عربی آن سُوس و نام علمی آن Glycyrrhiza glabra L. var.glabra است.

شیرین بیان گیاهی خودرو است که در بسیاری از نقاط ایران رویش دارد و در بسیاری از مراتع و کشتزارها به عنوان علف هرز محسوب می شود.
در منابع طب سنتی ایران از این گیاه به عنوان سوس نام برده می شود و این گیاه را به عنوان گیاه گرم و تر معرفی کرده اند و کاربردهای مختلفی برای آن ذکر شده است.

قسمت مورد استفاده شیرین بیان ساقه‌های زیرزمینی و ریشه‌های گیاه است که دارای ترکیبات مختلفی است. ماده اصلی که موجب شیرینی شیرین بیان است، ترکیب موجود در ریشه‌های گیاه به نام «اسید گلیسریزیک» است که 30 تا 50 برابر از ساکارز شیرین‌تر است و در صنایع دارویی، غذایی و دخانیات کاربرد دارد. اسید گلیسریزیک به شکل نمک های سدیم و پتاسیم در شیرین بیان وجود دارد و مقدار آن با افزایش سن گیاه افزایش می‌یابد.

بسیاری از محصولات شیرین بیان که در کشورهای خارجی تولید می شوند در واقع حاوی شیرین بیان نیستند و به جای آن از روغن انیسون –بادیان رومی- استفاده می کنند که بو و طعم شیرین بیان سیاه را دارد.

خواص شیرین بیان در طب سنتی چیست ؟

از ریشه شیرین بیان در اکثر فارماکوپه ها به عنوان دارو یاد شده است. ریشه و ریزوم این گیاه حدود 4000 سال است که استفاده دارویی دارند و در فارماکوپه کشورهایی نظیر آمریکا، چین و سایر کشورها ثبت شده است. از شیرین بیان در طب سنتی آسیا و اروپا برای درمان گاستریت، عفونتهای تنفسی و زخمهای پپتیک استفاده می شود. در طب سنتی چین هم در درمان هپاتیت، رشد تومور و بیماری های قلبی کاربرد دارد. در طب سنتی ایران هم به عنوان درمان ورم معده و ضدسرفه استفاده می شده است.

• گلودرد: از شیرین بیان به طور سنتی برای تسکین گلودرد استفاده می شد و اکنون برخی شواهد برای تأیید این مسئله وجود دارد. در یک مطالعه کوچک در مصر ، دانشمندان قبل از عمل به مردم شیرین بیان یا یک دارویی معمول دادند که غرغره کنند. بعد از انجام یک عمل ، وقتی لوله تنفسی خارج می شود ، بسیاری از بیماران می توانند گلودرد بعد از عمل را تجربه کنند. اما نتایج این مطالعه نشان داد که غرغره شیرین بیان به همان اندازه غرغره معمولی موثر است.

خواص شیرین بیان در طب سنتی برای دندان :

• مشکلات بهداشتی دندانها : تحقیقات آزمایشگاهی نشان داده است که شیرین بیان می تواند باکتری های مرتبط با پوسیدگی دندان را از بین ببرد ، در مطالعه ای توسط دانشگاه واشنگتن نشان داد یک تکه شیرین بیان در دهان می تواند زخم های دهان را تسکین دهد.

خواص شیرین بیان در طب سنتی برای پوست:

 یک مطالعه در دانشگاه شهید بهشتی ایران، نشان داد عصاره برگ و ریشه شیرین بیان به مبارزه با عفونت های پوستی کمک می کند. 

خواص شیرین بیان در طب سنتی برای سرطان :
نتایج اولیه به دست آمده بر روی حیوانات نشان می دهد که شیرین بیان می تواند خواص ضدسرطانی داشته باشد و به ویژه در پیشگیری از سرطان های کولون و سینه موثر عمل کند. این گیاه تأثیر خود را از ترکیب اصلی خود یعنی گلیسیریزین می گیرد که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند. البته تأثیر ضدسرطانی این گیاه همچنین مدیون فیتواستروژن هایی موجود در ریشه آن به نظر می رسد در پیشگیری از ابتلا به سرطان سینه نقش دارد.

خواص شیرین بیان در طب سنتی برای آفتاب سوختگی :

ریشه شیرین بیان یکی از بهترین روش های طبیعی برای پیشگیری و درمان آفتاب سوختگی محسوب می شود. برای درمان آفتاب سوختگی، کافی است یک فنجان دمنوش شیرین بیان را با یک فنجان آب خیار تازه ترکیب کنید و بر روی پوست آسیب دیده بمالید.

درمان هپاتیت C با شیرین بیان : 

عصاره شیرین بیان حاوی ترکیبات مختلفی بوده که مهمترین آن گلیسریزین می‌باشد. گلیسیریزین ممکن است به درمان هپاتیت C ، ویروسی که کبد را آلوده می کند ، کمک کند. بدون درمان ، هپاتیت C می تواند باعث التهاب و آسیب طولانی مدت کبد شود. محققان گزارش داده اند که گلیسیرریزین فعالیت ضد میکروبی علیه هپاتیت C در نمونه های سلولی را نشان می دهد و ممکن است نوید به عنوان یک درمان آینده برای این ویروس داشته باشد.

عوارض جانبی مصرف شیرین بیان :

عوارض جانبی سطح پتاسیم پایین می تواند شامل بی حالی و ریتم غیر طبیعی قلب باشد. تصور می شود که عوارض جانبی شیرین بیان توسط اسید گلیسیریزیک ایجاد می شود.

استفاده زیاد از شیرین بیان برای طحال نیز مضر است. همچنین ممکن است به بروز حالاتی خطرناک نظیر فشار خون و حتی سکته قلبی منجر شود. 

سایر مقالات  مرتبط :

خواص تخم شربتی ، خواص خاکشیر ناشتا  ، خواص تخم کتان ، خواص بارهنگ در طب سنتی .